تبیان، دستیار زندگی

تفاوت شرکت مدنی و تجاری چیست؟

قانونگذار شركت های تجاری را مشخص و محدود نموده و ضوابط معینی را بر آنها حاكم كرده است، در حالی كه شراكت مدنی تابع قصد و اراده شركا هستند و به هر نحو كه بخواهند می تواند تشكیل شوند. در خصوص ملزومات تشکیل این دو نوع شراكت باید گفت شركت مدنی همیشه با حداقل دو نفر تشكیل می شود.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
قرارداد
از منظر کلی شرکت مدنی جزو عقود معین بوده و صرفاً مالکیت مشترک بحساب می آید و مال مورد مشارکت، شخصیت مستقل از مالکین ندارد و تمامی احکام و مقررات ناظر به آن ناشی از اراده مالکین است. در واقع خرید و فروش و اجاره و هرگونه معامله تابع خواست و اراده آنان است و نیز توقیف مال و فروش آن نیز به تبع وضعیت و شخصیت آنها خواهد بود. بنابراین در شرکت‏ های شخصی اصل بر این است که تمام شرکا در اداره و مشارکت شرکت حق یکسانی دارند، و کلیه روابط بنا به اصل حاکمیت اراده پی ریزی می‎شود. به عبارت دیگر، شرکت مدنی قراردادی جهت سرمایه گذاری مشترک و بهره مندی از منافع و زیان های احتمالی حاصل از به كارگیری سرمایه است و عمدتاً با ثبت در دفاتر رسمیت پیدا می كنند، در حالی كه شركت تجاری با ثبت در اداره ثبت شركت ها هویت پیدا می كند.

بر خلاف شرکت های تجاری، در شرکت مدنی دارایی شرکت مستقل نمی باشد و آورده شرکا کماکان به صورت مشاع متعلق به خود شرکاست ولی در شرکت های تجاری پس از تشکیل، این آورده به شخص حقوقی شرکت تملیک می‎شود و هیچ شریکی بعد از تشکیل شرکت تجاری حق عینی بر سرمایه و آورده خود ندارد. بنابراین بر مبنای جدا بودن شخصیت حقوقی شرکت از شرکای شرکت، اگر شرکتی دفتری را اجاره کند و در اجاره نامه حق انتقال به غیر سلب شده باشد، نظر به این که شخصیت حقوقی شرکت تجاری از مدیر آن به کلی مجزا و امکان برکناری مدیر شرکت همیشه موجود است و همین که منافع عین مستاجره به شرکتی واگذار شد مستاجر شرکت است، لذا هر گاه در سند اجاره حق انتقال به غیر جز یا کلا از مستاجر سلب شده و او مورد اجاره را به شرکتی ولو خود مدیر آن باشد واگذار نماید انتقال به غیر تحقق یافته است.

مؤسسات غیر تجاری که برای مقاصد غیر تجارتی از قبیل امور علمی یا ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می‌شوند اعم از آنکه مؤسسان و تشکیل دهندگان قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند، نیز مشمول قانون تجارت اند.



بعلاوه نه مدیون شرکت می‎تواند در مقابل طلبی که ممکن است از یکی از شرکا دارد استناد به تهاترکند و نه شریک می‎تواند در مقابل قرضی که طلبکار او به شرکت داشته باشد به تهاتر استناد نماید. زیرا شخصیت و دارایی آن مستقل از شرکا است.

در واقع شرکت‏های تجاری تابع یک سری تشریفات و مقررات قانونی هستند که به عنوان قواعد آمره (لازم الاجراء) از سوی‏ قانون‏گذار برای آن‏ها وضع گردیده و سهامداران مکلف‏اند مقررات اساسنامه، قانون تجارت و دیگر مقررات جانبی را در خصوص تشکیل مجامع، انتخاب مدیران و بازرسان، و انحلال و تصفیه امور شرکت رعایت نمایند. به عبارت دیگر، هدایت و خط مشی این‏گونه‏ شرکت‏ ها توسط مقنن ترسیم شده و سهامداران بایستی در چهارچوب این خط مشی‏ تعیین شده عملیات شرکت را به عهده گیرند، به نحوی که عدم رعایت این‏گونه مقررات‏ و تشریفات قانونی گاهی ممکن است به بطلان شرکت، یا بطلان عملیات و تصمیمات آن‏ منجر شود و گاهی ممکن است موجب مسئولیت کیفری عاملین‏ آن‏ها نیز بشود. در برخی از این‏ شرکت ‏ها اغلب سهامداران، یکدیگر را نمی ‏شناسند و هر سهامدار به سهولت می‏ تواند با انتقال سهم خود به‏ دیگری آزادانه از شرکت خارج شود و فوت یا حجر سهامداران در ارکان شرکت تأثیری ندارد.

هم چنین مؤسسات غیر تجاری که برای مقاصد غیر تجارتی از قبیل امور علمی یا ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می‌شوند اعم از آنکه مؤسسان و تشکیل دهندگان قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند، نیز مشمول قانون تجارت اند.

به گزارش معاونت فرهنگی قوه قضاییه،از طرفی دیگر، قانونگذار شركت های تجاری را مشخص و محدود نموده و ضوابط معینی را بر آنها حاكم كرده است، در حالی كه شراكت مدنی تابع قصد و اراده شركا هستند و به هر نحو كه بخواهند می تواند تشكیل شوند. در خصوص ملزومات تشکیل این دو نوع شراكت باید گفت شركت مدنی همیشه با حداقل دو نفر تشكیل می شود، در حالی كه در تأسیس بعضی از شركت های تجاری ضرورتاً وجود حداقل سه نفر لازم است، مثل شركت سهامی خاص. شركت های تجاری به یقین در نتیجه اختیار و اراده شركا به وجود می آیند، ولی بعضی از شركت های مدنی بدون اراده و اختیار شركا به وجود می آیند، مانند شراكت وراث در اموال بجای مانده از مورّث.

مسئولیت شركا در شركت های تجاری برحسب نوع شركت ممكن است به میزان سهم، محدود به سرمایه، نسبت به سرمایه و تضمین تمام سرمایه یا مختلط باشد، در حالی كه در شركت های مدنی چنین مسوولیتی وجود ندارد و مسئولیت در امور مدنی منفرد است.

در نهایت اینکه شركت مدنی اقامتگاه و تابعیت ندارد، در حالی كه اقامتگاه و تابعیت شركت تجاری لزوماً باید مشخص باشد. بعلاوه شركت مدنی در برگیرنده معاملات غیرتجاری است، در حالی كه موضوع شركت های تجاری معاملات تجاری است.
منبع: تابناک