تبیان، دستیار زندگی

آشنایی با قوانین عده

برای احترام به بنیان مقدس خانواده و اجتناب از اختلاط نسل، اسلام صلاح می‌­داند که زنان مدت زمانی را بعد از انحلال نکاح به تنهایی بگذرانند و اجازه‌ی ازدواج کردن با شخص دیگری را نداشته باشند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
عده
چیست؟ از دیرباز در تمامی جوامع تشکیل خانواده، کاری مقدس و شایسته بوده است؛ خانواده‌­ای که با ازدواج و قبول وظایف و مسئولیت‌­ها بین زن و مردی متعهد آغاز، و با آمدن فرزندان بنیان آن قوی و مستحکم­‌تر می‌­شود. پیامبر خاتم (ص) می­‌فرماید: «اذا تزوج الرجل احرز نصف دینه» هر کس ازدواج کند، نیمی از دین خود را حفظ کرده است. این پیوند زناشویی به ازدواج دائم و موقت (یا نکاح موقت یا منقطع که در هنگام عقد طرفین مدت زمانی را برای زناشویی مشخص می­‌کنند که با اتمام آن، مرد و زن به هم نامحرم می‌­شوند) تقسیم می‌­شود.

این ازدواج گاهی با مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌­کند. اینکه این مشکلات چه هستند و علت آنها چیست و چه تأثیراتی به دنبال خود دارند، از تخصص و بحث ما خارج است و پاسخ این سؤالات را باید از جامعه‌­شناسان جویا شد. گاهی این مشکلات با مشورت کردن با دیگران و گذشت طرفین، پایان می‌یابد اما مواردی نیز به غیر از جدایی و طلاق راه‌­حل سومی ندارد. در این راستا پیامبر (ص) می‌­فرماید: «أبغض الحلال الی الله الطلاق»؛منفورترین حلال نزد خداوند، طلاق است. همچنین در برخی مواقع، حوادث طبیعی مانند مرگ، این جدایی را به همراه دارد. این جدایی و از هم پاشیدگی برای بانوان گرامی، مسائلی را در پی دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.

حال اگر آن زن در هنگام بارداری طلاق داده شود، عده‌اش را باید تا زمان وضع حمل نگه دارد؛ خواه کمتر از سه پاکی شود و خواه بیشتر. ولی اگر زنی با اینکه به سن یائسگی نرسیده باشد، عادت زنانگی نبیند، در این حالت باید سه ماه عده نگه دارد.



اجرای صیغه‌ی طلاق برای ازدواج دائم معنا پیدا می‌­کند. اما ازدواج موقت به دو صورت منحل می‌­شود؛ حالت اول با اتمام مدت زمانی است که طرفین در هنگام عقد با آن توافق کرده‌­اند و حالت دوم صورتی است که شوهر پس از مدتی، باقی­مانده‌ی زمان توافق شده را به زنش ببخشد یا در اصطلاح حقوقی بذل مدت کند. برای اینکه بهتر متوجه مفهوم عده شویم باید اشاره‌­ای نیز به اصطلاح فسخ نکاح کنیم که یکی دیگر از موارد انحلال نکاح به حساب می­‌آید.

در ازدواج دائم به وجود آمدن مواردی ممکن است به زن یا شوهر حق فسخ کردن نکاح (نه طلاق) را بدهد؛ به طور مثال جنون یا دیوانگی در هریک از طرفین می‌­تواند به طرف مقابل اختیار برهم‌­زدن نکاح را بدهد. فسخ در صورتی صحیحا انجام می‌پذیرد که بعد از ایجاد موارد معین شده در قانون و اطلاع از آن، فوری انجام پذیرد و اگر کسی که این حق را دارد، فورا آن را اجرا نکند، اختیار او از بین می‌رود.

برای احترام به بنیان مقدس خانواده و اجتناب از اختلاط نسل، اسلام صلاح می‌­داند که زنان مدت زمانی را بعد از انحلال نکاح به تنهایی بگذرانند و اجازه‌ی ازدواج کردن با شخص دیگری را نداشته باشند. این مدت زمان تعیین شده را عده گویند که به سه نوع تقسیم می­‌شود:
عده‌ی طلاق؛
عده‌ی فسخ نکاح؛
عده‌ی وفات.

مدت زمان عده‌ی طلاق برابر با سه دفعه پاکیزگی یا سه طهر است. به عبارت دیگر اگر زنی که باردار نباشد، چند روز بعد از اجرای صیغه‌ی طلاق عادت ماهیانه شود و سپس پاک شود (پاکی اول)، دوباره عادت ماهیانه شود و پاک شود (پاکی دوم) و برای بار سوم عادت ماهیانه شود و پاک شود (پاکی سوم)، پایان این پاکی که مصادف می‌­شود با شروع عادت ماهیانه‌ی چهارم، عده‌ی طلاق برای این زن تمام و مجوز ازدواج برای ایشان صادر می‌­شود (اما اگر فاصله طلاق و عادت ماهیانه‌ی اول زیاد باشد، همان مدت پاکی یا طهر اول، عده‌ی طلاق محسوب می‌­شود). حال اگر آن زن در هنگام بارداری طلاق داده شود، عده‌اش را باید تا زمان وضع حمل نگه دارد؛ خواه کمتر از سه پاکی شود و خواه بیشتر. ولی اگر زنی با اینکه به سن یائسگی نرسیده باشد، عادت زنانگی نبیند، در این حالت باید سه ماه عده نگه دارد.
منبع: پایگاه خبری چطور