تبیان، دستیار زندگی
براستی راز نفوذ دعوت پیام‌آور مهر و رحمت، در جانهای عاشق چه‌ بود؟ آیا قدرت‌شمشیر مردان او، سرزمینها را فتح، و مردم را به اجابت دعوتش واداشت، یا خُلق‌نیکو و مَنش‌انسانی حضرتش، بشر را پروانه‌وار بر گِرد شمع آن‌وجود نورانی به گردش درآورد؟
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

جذاب‌ترین انسان دنیا را بشناسید!

به راستی راز نفوذ دعوت پیام آور مهر و رحمت، محمد مصطفی صلی الله علیه وآله، در جانهای عاشق چه بود؟ چه چیزی مردمان را از هر نژاد و قبیله ای، دسته دسته به سوی او به حرکت درآورد و آنان را واله و شیدای حضرتش نمود؟ آیا قدرت شمشیر مردان اسلام، سرزمینهای دور و نزدیک را فتح نمود و مردم را به پذیرش بی چون و چرای آن واداشت، یا آموزه های فطری و آسمانی آن و خُلق نیکو و منش انسانی پیامبرش، بشر را پروانه وار بر گرد شمع آن وجود نورانی به گردش درآورد؟

پاسخ به این پرسش را در میان سخنان گرانبهای حجة الاسلام والمسلمین سید رضا هاشمی گلپایگانی، می جوییم.

حضرت محمد

* اگر موافق باشید در ابتدا تصویری داشته باشیم از فضای جامعه ای که پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله در آن زندگی می‌کردند.

در آن روزگار، فرهنگ جامعه جزیره العرب آکنده شده بود از فساد و تباهی و جهل بطوری که اگر شخصی فرومایه از قبیله ای، شخص ثروتمندی را از قبیله دیگر به قتل می رساند، افراد قبیله مقتول، همان قاتل را قصاص نمی‌کردند چون آن فرد فرومایه را هم وزن شخص ثروتمند که کشته شده بود نمی دانستند به همین خاطر شخص ثروتمندی را از قبیله قاتل می کشتند تا با مقتول ثروتمند برابری کنند.

این جهل و تباهی در تمام عرصه های دیگر زندگی عرب عصر جاهلیت وجود داشت و جامعه پر از دروغ و ربا و خرافات و سایر انحرافات اخلاقی و اعتقادی بود. در چنین جامعه فاسدی رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله، چهل سال – از بدو تولد تا بعثت حضرتش – با پاکی و طهارت کامل زندگی کرد و ذره ای تیرگی به وجود مقدس آن حضرت راه پیدا نکرد.

* لطفا بفرمایید پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله چنین مردمی را چگونه به دین خدا دعوت فرمود؟

پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در دعوت مردم به سوی خداوند متعال از شیوه های تبلیغی گوناگونی بهره گرفتند. شیوه‌هایی که در عصر ما نیز راه گشاست. همانطور که گفتم عمر شریف ایشان سراسر مملو از پاکی و طهارت بود. آن حضرت در جزیرةالعرب به پاکی و صداقت و امانتداری مشهور بود و در طول حیات مبارکشان در هیچ پیمان ظالمانه ای شرکت نکرد. و تنها پیمانی که آن حضرت به آن پایبند گشت "حلف الفضول" بود و آن عهد و پیمانی بین جوانمردان آن عصر بود تا حق مظلوم را از ظالم بگیرند.

در چنان فضای مسموم جامعه عرب، وقتی پیامبر خدا رو به مردم فرمود که اگر من شما را به امری دعوت کنم آیا شما آن را اجابت می کنید؟ همگی گفتند: بلی، و این به خاطر همان شخصیت پاک و مورد اعتماد رسول خدا صلی الله علیه وآله و سابقه درخشان آن حضرت در عصر سراسر جهل و تاریکی بود.

اساس سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در مسیر تبلیغ استفاده از ادبیات محبت آمیز بوده است. اساسا رفتار و اخلاق حسنه پیامبر صلی الله علیه وآله و جاذبه و برخورد وی خود بالاترین و برترین روش دعوت بود به راه خدا، چنانکه در روایات فرموده اند: «کونوا دعاة الناس بغیر السنتکم»

از اینجا می توان نکته ای را استفاده کرد و آن این است که هر شخصی که قدم در عرصه تبلیغ دین خدا می گذارد نباید هیچ گونه سوء پیشینه ای داشته باشد چرا که برای جلب اعتماد مردم یک مبلّغ باید دارای سابقه ای پاک باشد.

* پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله از چه شیوه های تبلیغی دیگری برای گسترش دین خدا بهره بردند؟

یکی از روش هایی که پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله برای دعوت دین خدا به کار گرفت انذار و ترساندن خَلق بود. ایشان به مردم فرمود: اگر من به شما بگویم که لشکری به سوی مکه حمله می کند آیا باور می کنید؟ همگی گفتند: بلی. سپس حضرت فرمود: پس بدانید که از پسِ امروز بوَد فردایی، بدانید که قیامتی در راه است، از آن بترسید. نقل کرده اند "عمرو بن معدی کرب" آمد خدمت پیامبر صلی الله علیه وآله و عرض کرد: من شجاعم و از هیچ چیز نمی ترسم. آن حضرت فرمود: تو هر چقدر هم که شجاع باشی از زلزله عظیم قیامت خواهی ترسید.

بنابراین رسول خدا صلی الله علیه وآله همواره سعی در ایجاد آخرت باوری در میان مردم داشت و در این راه از انذار و ترساندن بهره گرفت، چنانکه در راه تبلیغ دین خدا از تبشیر نیز استفاده می فرمود.

حضرت محمد

* این تبشیر به چه صورت بود؟

بشارت دادن به بهشت برین در دعوت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فراوان به چشم می خورد. در روایتی نقل شده است که فردی آمد نزد ایشان و عرض کرد: یا رسول الله! من زنی دارم که به من احترام می گذارد، وقتی از خانه می روم بدرقه ام می کند و زمانی که برمی گردم به استقبالم می آید، هنگامی که مرا غمگین می بیند می گوید: اگر برای دنیا غصه می خوری که بدان روزی رسان خداوند است و غم مخور ولی اگر برای آخرت غمگینی خدا بر غصه ات بیافزاید. پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود: خداوند بر روی زمین کارگزارانی دارد که همسر تو یکی از آنان است، خداوند نیمی از ثواب یک شهید را به او می دهد.

این چنین حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه وآله مردم را تشویق می نمود و به آخرت بشارت می داد.

* بنابراین رسول خدا صلی الله علیه وآله همواره جانب رأفت و عطوفت را در راه تبلیغ پیش می‌گرفتند.

بله، در واقع اساس سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در مسیر تبلیغ استفاده از ادبیات محبت آمیز بوده است. اساسا رفتار و اخلاق حسنه پیامبر صلی الله علیه وآله و جاذبه و برخورد وی خود بالاترین و برترین روش دعوت بود به راه خدا، چنانکه در روایات فرموده اند: «کونوا دعاة الناس بغیر السنتکم»؛ یعنی مردم را با اعمالتان به حق دعوت کنید.

در تاریخ نقل شده است که شخصی نزد رسول خدا صلی الله علیه وآله آمد. آن شخص وقتی هیبت پیامبر خدا صلی الله علیه وآله را مشاهده کرد، بر خویش لرزید. آن حضرت فرمود: چرا از من می ترسی؟ من پسر آن زنی هستم که با دست خود شیر می دوشید و ...،  و با این فرمایش خواست تا از اضطراب آن فرد بکاهد تا آرام گیرد.

اگر چه تنها اسلام را حق می دانستند ولی تعاملشان با غیر مسلمانان نه تنها در جانب افراط نبوده بلکه همواره رفتاری پرجاذبه بوده است و آن خشونتی را که جهان غرب سعی بر نسبت دادن آن به پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله و بالتبع به تمام مسلمانان دارد، دیدگاه سلفی ها و پیروان فرقه ضالّه وهابیت می باشد نه مسلمانان حقیقی.

همچنین نوشته اند که زمانی بچه ای را در دستان مبارک رسول الله صلی الله علیه وآله قرار دادند، ناگهان دیدند کودک بر روی دستان مبارک آن حضرت شروع کرد به ادرار نمودن، دیگران ناراحت شدند و بر سر کودک فریاد زدند که چرا این کار را می کنی؟ ولی رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: او را رها کنید بگذارید راحت کارش را بکند ضرری که در اثر خودداری از ادرار کردن متوجه این بچه می شود غیر قابل جبران است ولی نجس شدن لباس من قابل تطهیر است. این رفتار و کردار زیبای پیامبر مهربانی و رحمة للعالمین است که خود جاذبه ای بود برای دعوت مردم به دین خدا.

حضرت محمد

* حال اگر کسی این دعوت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله را بر نمی‌تافت، با چه واکنشی روبرو می شد؟ در واقع موضع آن حضرت با کسانی که دعوت ایشان را اجابت نمی کردند و مسلمان نمی‌شدند چه بود؟

دیدگاه رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله در مورد ایمان نیاورندگان، غیر مسلمانان و یا پیروان ادیان دیگر دیدگاه افراطی نبود، ایشان اگر چه تنها اسلام را حق می دانستند ولی تعاملشان با غیر مسلمانان نه تنها در جانب افراط نبوده بلکه همواره رفتاری پرجاذبه بوده است و آن خشونتی را که جهان غرب سعی بر نسبت دادن آن به پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله و بالتبع به تمام مسلمانان دارد، دیدگاه سلفی ها و پیروان فرقه ضالّه وهابیت می باشد نه مسلمانان حقیقی. رهبر آنها «ابن تیمیه» نه تنها شیعیان را در کنار کفار قرار داده است، بلکه بسیاری از اهل سنت را نیز مشرک تلقی کرده و خونشان را هدر و اموالشان را مباح می داند. بنابراین رفتار خشونت آمیز و غیر منطقی با غیر مسلمانان، دیدگاه پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و مسلمانان حقیقی نیست بلکه جهان غرب سعی بر این دارد تا دیدگاه فاسد و افراطی وهابیت را بعنوان سمبل اسلام و مسلمانان به دنیا معرفی کند تا چهره اسلام را تخریب نماید.

در چنان فضای مسموم جامعه عرب، وقتی پیامبر خدا رو به مردم فرمود که اگر من شما را به امری دعوت کنم آیا شما آن را اجابت می کنید؟ همگی گفتند: بلی، و این به خاطر همان شخصیت پاک و مورد اعتماد رسول خدا صلی الله علیه وآله و سابقه درخشان آن حضرت در عصر سراسر جهل و تاریکی بود

برای شناخت چهره زیبای اشرف مخلوقات خدا و رحمة للعالمین باید به قرآن کریم و احادیث ناب اهل بیت گرامی حضرتش مراجعه کرد که سراسر نور و رحمت است.

* آنچه شما فرمودید در واقع خط بطلانی است بر این گفته دشمنان اسلام که می گویند اسلام دین خشونت است و پیامبر آن با دیگران به دور از عطوفت رفتار می کرده است، لطفا به سایر روش های تبلیغی پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله اشاره بفرمایید.

روش دیگری که رسول خدا صلی الله علیه وآله از آن برای تبلیغ دین اسلام بهره می جست تذکر مردم به امور وجدانی و فطری بود.

جوانی آمد خدمت پیامبر صلی الله علیه وآله و عرضه داشت: یا رسول الله! من جوانی هستم که امکانات لازم برای ازدواج را ندارم، آیا می توانم از راه نامشروع با زنی رابطه برقرار کنم؟

حضرت محمد

تا جوان این را گفت عده ای از اصحاب که در آن مجلس بودند او را سرزنش کردند ولی پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله آنها را ساکت کردند و خطاب به آن جوان فرمودند: آیا تو مادر و خواهر و یا عمه و خاله ای داری؟ وی عرض کرد: بلی. آن گاه پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: آیا تو می پسندی جوانی که همچون تو نمی تواند ازدواج کند با اینها رابطه نامشروع برقرار کند؟ عرض کرد: خیر. و بدین صورت آن جوان را به وجدانش رجوع داد. سپس در حق وی دعا فرمود: «اللهم اغفر ذنبه و طهّر قلبه و حسّن فرجه ...». نوشته اند که آن جوان از خوبان روزگار شد و دلیل آن چیزی نبود جز رفتار زیبای پیامبر رحمت و مهربانی.

* بنظر شما این رفتار و کردار پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله چقدر مورد تحلیل و ارزیابی مردم عصر خویش بوده است؟

رفتار و کردار رسول گرامی اسلام محمد مصطفی صلی الله علیه وآله چه در نظر دوستان و ارادتمندان آن حضرت و چه در نظر دشمنانشان در زیر ذره بین قرار داشت. دوستان آن حضرت از آن جهت تمام اعمال ایشان را مورد ارزیابی قرار می دادند که برای خود الگویی قرار داده و در سامان دادن به امر دنیا و آخرت خود به آن تمسک جویند و دقت دشمنان آن حضرت نیز برای این بود که بتوانند ایراد و خرده ای بر عملکرد حضرتش وارد کنند و آنرا در بین مردم نشر دهند تا جایگاه پیامبر خدا را متزلزل کنند.

در مورد ازدواج های مکرر رسول اکرم صلی الله علیه وآله کسی از دوستان یا دشمنان آن حضرت یکبار هم نگفته که پیامبر صلی الله علیه وآله – معاذالله – غرق در شهوات بوده است. این در حالی است که حتی نوشیدنی مورد علاقه آن حضرت نیز مورد بررسی دوست و دشمن قرار می گرفت و حتی گاهی اوقات دشمنان و منافقین از امور بسیار پیش پا افتاده سوژه می ساختند

هر دو دسته ریزترین و جزیی ترین اعمال پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله را تحت نظر داشتند. از طرز سخن گفتن، راه رفتن، خوردن و آشامیدن گرفته تا رفتارهای اجتماعی حضرت. اگر کسی می دید که رسول خدا صلی الله علیه وآله مردم را از دلبستن به دنیا برحذر می دارد ولی خود غرق در امور دنیوی است مطمئنا این خود می شد دستاویزی برای تخریب چهره مقدس آن حضرت توسط منافقین و کفار زمانه. در حالیکه در تاریخ حتی یک مورد این چنینی هم گزارش نشده است.

*  اگر ممکن است در این رابطه نمونه هایی را از تاریخ نقل بفرمایید.

به عنوان مثال در مورد ازدواج های مکرر رسول اکرم صلی الله علیه وآله کسی از دوستان یا دشمنان آن حضرت یکبار هم نگفته که پیامبر صلی الله علیه وآله – معاذالله – غرق در شهوات بوده است. این در حالی است که حتی نوشیدنی مورد علاقه آن حضرت نیز مورد بررسی دوست و  دشمن قرار می گرفت و حتی گاهی اوقات دشمنان و منافقین از امور بسیار پیش پا افتاده سوژه می ساختند. مانند اینکه می گفتند: چرا هر کس که قرآن می داند شکم او بزرگ است؟!

جالب است بدانیم که حکام فاسد بنی امیه که برای توجیه فساد خود حتی از ساختن احادیث دروغین نیز هیچ گونه ابایی نداشتند، حتی یکبار هم موضوع تعدد زوجات رسول خدا صلی الله علیه وآله را دستاویز و توجیهی برای عیاشی های خود قرار ندادند چرا که پاکی این عمل رسول خدا صلی الله علیه وآله برای همگان واضح و آشکار بود و اگر این طور نبود بدون شک دستاویز دشمنان آن حضرت برای تخریب چهره پاک و نورانی حضرتش قرار می گرفت.

* با تشکر از وقتی که در اختیار سایت تبیان قرار دادید.

بنده هم از شما و کاربران خوب تبیان سپاسگزارم.

                                                                                                                                مصاحبه: ابوالفضل صالح صدر

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.